• Archeologie,  Musea,  Nieuws

    Egyptologisch nieuws

    Afgelopen zondag ben ik teruggekomen uit Egypte na een epische rondreis georganiseerd door Huis van Horus. Van Caïro tot Luxor hebben we een keur aan sites bezocht in Midden-Egypte, van de resten van Amarna tot de catacombes van Tuna el-Gebel en de rotsgraven in Beni Hassan. Met exclusieve bezoeken aan het graf van Wahty in Saqqara en het Osireion in Abydos!

    Beeld van Ramses II

    In Hermopolis hoorden we dat er zojuist een bijzonder beeld van Ramses II was ontdekt. En prompt verscheen dit bericht op het nieuws. Het gaat om een 3,8 meter hoog kalkstenen fragment wat de koning toont met zijn ceremoniële baard, dubbele kroon en uraeus. Ooit moet het complete beeld 7 meter zijn geweest. In Hermopolis zijn de resten te vinden van Nieuwerijks tempels, maar ook uitbreidingen uit de Grieks-Romeinse tijd en een Koptische basiliek waarvan de zuilen weer een voor een worden opgericht.

    Foto: Ministerie van Oudheden, Egypte

    Thebaanse edelman

    In Luxor behoorden we tot de eerste 50 bezoekers van het nieuw geopende graf van Neferhotep (TT49). Deze man was schrijver van Amon tijdens de regering van Ay (eind 18e dynastie van het Nieuwe Rijk). Het bevat interessante scènes van de tempel van Karnak en een rotsbeeld van Neferhotep en zijn vrouw Merytre. Het graf is hergebruikt als veestal en woonhuis, maar de roetlaag op wanden en plafond is met behulp van lasers zorgvuldig verwijderd, zodat de beschilderde decoratie weer straalt.

    In het graf van Neferhotep, foto: Nicky van de Beek

    Controverse rond Nubische farao

    Helaas gebeurt het steeds vaker dat gestolen erfgoed op de markt komt. Dit keer is zelfs het Rijksmuseum van Oudheden erin getuind. Een shabti (grafbeeldje) van farao Taharqa dat in 2014 is aangekocht door het museum blijkt gestolen uit Soedan. De Spaanse handelaar (die ook actief is op Catawiki) wordt beschuldigd van fraude. Waarschijnlijk is het grafbeeldje tussen 2000 en 2003 gestolen uit het Jebel Barkal Museum, en met valse papieren toegeschreven aan de familie Babeker. Het zou al sinds 1930 in Europa zijn, maar dit blijkt niet te kloppen. Deze zaak belicht maar weer dat er veel geld omgaat in de oudhedenhandel (100.000 euro voor het grafbeeldje van 35 cm), wat illegale praktijken in de hand werkt, en dat herkomstonderzoek prioriteit is.

    Foto: Rijksmuseum van Oudheden, Leiden

    Boekverkoop in april

    In april zal ik zo’n anderhalve week in Nederland zijn, o.a. om een korte lezing te geven tijdens de Week van de Klassieken in het RMO (op zondagavond 14 april). Dat geeft me bovendien gelegenheid om een aantal Egyptologische boeken te verkopen. Van pareltjes tot koopjes, kijk of er iets voor u tussen zit en laat het me weten, dan reserveer ik de boeken voor u: naar de boekverkoop.

    (Blij met deze content? Trakteer op een kopje koffie!)

  • Achtergrond,  Onderzoek,  Reizen

    Nieuwe foto’s van Alexine Tinne

    Eerder heb ik al geschreven over mijn negentiende eeuwse liefde, Alexine Tinne, die als onafhankelijke schatrijke vrouw tot diep in de Soedan doordrong met medeneming van ijzeren ledikanten, tafelzilver, een toegeeflijke moeder en nerveuze tante.

    Niet alleen was zij een van de eerste vrouwelijke Europese reizigers op zoek naar de oorsprong van de Nijl, maar ook blijkt ze een pionier op het gebied van fotografie. Toen ze nog in Den Haag verbleef maakte ze diverse stadsgezichten, achtervolgd door een klein zwart koetsje dat als donkere kamer dienst deed.

    In 2021 werd een serie van achttien foto’s ontdekt waarvan er enkele in het dorp Gondokoro zijn gemaakt. Met steun van o.a. Vereniging Rembrandt zijn de foto’s nu aangekocht door de Universiteitsbibliotheek in Leiden. Fotohistoricus Serge Kakou wist de foto’s aan Alexine toe te schrijven.

    In Afrika had Alexine echter geen koetsje wat achter haar aan reed, maar zal ze een geïmproviseerde donkere kamer moeten hebben gehad. De glasplaten en chemicaliën die indertijd voor fotografie werden gebruikt waren zeer gevoelig voor stof, zon en hitte.

    Overigens zijn de aan Alexine toegeschreven foto’s niet allemaal gemaakt in Gondokoro, merkte Jos Damen op van het Afrika Studiecentrum in Leiden. En inderdaad, gelet op de bijschriften is een deel van de foto’s gemaakt in Boven-Egypte (het zuidelijke deel van Egypte), Beneden-Nubië (het noordelijke deel van het huidige Soedan), en rond de vijfde breedtegraad (Gondokoro ligt op de vierde graad noorderbreedte). Op de foto met de dahabiya zijn bovendien de onmiskenbare bergen van Luxor te zien.

    Hier vindt u de foto’s die aan Alexine Tinne zijn toegeschreven.

    Bron: Vereniging Rembrandt