Tanis
Tanis (het Oudegyptische Djanet en moderne San el-Hagar) lag op een grote heuvel (gezira) boven de omringende bebouwing. Daarom trok het de aandacht van gravers naar oudheden in de eerste helft van de negentiende eeuw, en later van archeologen. Auguste Mariette was de eerste die er opgravingen uitvoerderond 1860, gevolgd door William Flinders Petrie rond 1880.
Tanis werd een belangrijke stad tijdens de 19e dynastie, toen de toenmalige hoofdstad Piramesse werd verlaten. De stad werd vooral van belang tijdens de Derde Tussenperiode als zetel van de regering tijdens de 21e en 22e dynastie. Tanis werd door de heersers van die tijd voorgesteld als een ‘Thebe van het noorden’, met een bijbehorend monumentaal landschap. Daarom werd er een grote tempel voor Amon gebouwd en kleinere tempels voor Moet en Khonsu. Samen vormden deze goden de Thebaanse triade of heilige familie. Rond deze tempels kwam een mudbrick omheiningsmuur. Veel monumentale elementen zijn afkomstig uit het Ramessidische Piramesse.
De koninklijke begraafplaats van Tanis nam daarnaast de rol over van de Vallei der Koningen in Thebe. Omdat er geen woestijnvallei beschikbaar was zoals in Thebe begon hier het gebruik om koningen binnen de tempelomheining te begraven. Het ging om kleine graven bestaand uit een enkele ruimte, met hergebruikte blokken graniet en kalksteen, en een grafuitrusting met tweedehands Ramessidische objecten.
Niettemin waren dit rijke begravingen. Vlak voor de Tweede Wereldoorlog ontdekte de archeoloog Pierre Montet in Tanis de tombes van diverse farao’s uit de 21e en 22e dynastie (waaronder Psusennis I en Shoshenq II). De identificatie van deze koningen is lastig doordat er veel usurpatie (overname) plaatsvond van tombes tijdens deze periode. De koningen waren voorzien van zilveren kisten en gouden maskers. Helaas kreeg deze ontdekking door de aankomende oorlog niet de aandacht die het verdiende. De schatten uit deze tombes liggen nu nog tentoongesteld in het Egyptisch Museum in Cairo, maar mogelijk binnenkort in het Grand Egyptian Museum.
Het gouden masker van Psusennis I (Wikimedia)