Abusir
Abusir (Oudegyptisch: Per-Wesir) is de naam van een begraafplaats uit het Oude Rijk. Het ligt ten noorden van Saqqara en vormde samen met Abu Roash, Giza, Dahshur en Meidum de necropool (dodenstad) van de hoofdstad Memphis. Vooral tijdens de vijfde dynastie werden hier grafmonumenten gebouwd.
In Abusir zijn de zogenaamde Abusir Papyri gevonden, de grootst bekende verzameling papyri uit het Oude Rijk tot nu toe. Deze papyri bevatten de tempeladministratie van koning Neferirkare. Opgravingen hebben tevens papyri aan het licht gebracht uit de cultuscomplexen van Neferefre en Khentkaus II.
In Abusir staan de piramidecomplexen van de koningen Neferirkare, Niuserre en Sahure, evenals de onafgemaakte piramide van Neferefre, de piramide van Khentkaus II en enkele andere, niet geïdentificeerde piramides. Ptahshepses, de vizier van Niuserre, liet zijn mastaba vlakbij de piramide van zijn koning bouwen.
Kaart van Abusir (Wikimedia)
Bijzonder aan Abusir is dat de koningen van de vijfde dynastie er hun zonnetempels bouwden. Twee van deze tempels, die van Userkaf en Niuserre, zijn teruggevonden. We weten dat er zeker zes zijn gebouwd, omdat hun namen bekend zijn:
- Nekhen-Re (‘Het fort van Re’), gebouwd door Userkaf
- Sekhet-Re (‘Het veld van Re’), gebouwd door Sahure
- Set-ib-Re (‘De favoriete plaats van Re’), gebouwd door Neferirkare
- Hetep-Re (‘De offerplaats of Re’), gebouwd door Neferefre
- Shesep-ib-Re (‘De hartsvreugde van Re’), gebouwd door Niuserre
- Akhet-Re (‘De horizon van Re’), gebouwd door Menkauhor
De zonnetempels dienden als funeraire tempels voor de zonnegod Re en hadden naast een religieuze ook een economische functie. Architectonisch bestond het complex uit een kleine daltempel aan een kanaal of aan de rand van de vegetatie, dan een dalweg naar het woestijnplateau waar de zonnetempel zelf stond. De zonnetempel van Niuserre had een albasten altaar en een monumentale obelisk van kalksteen en rode graniet.
Reconstructie van de zonnetempel van Niuserre (© Clarus Victoria)
Ook uit andere periodes liggen hoge ambtenaren begraven in Abusir, zoals Hetepi, een priester uit de derde dynastie en Fetekti, een vizier uit de zesde dynastie. Dan was er nog een begraafplaats uit de Saïtisch-Perzische tijd, waar o.a. Iufaa begraven ligt in een zogenaamde schachttombe.
Meer lezen:
Miroslav Verner, Abusir: The Necropolis of the Sons of the Sun (2007).