Alexandrië
Alexandrië is geen Oudegyptische stad, maar werd gesticht door Alexander de Grote in 331 v.Chr. Het was een belangrijke hoofdstad en haven tijdens de Grieks-Romeinse en Koptische periode tot de vestiging van Caïro in de zevende eeuw n.Chr.
De stad werd aangelegd volgens het typische Hellenistische stratenplan met twee kruisende hoofdwegen: de Canopische weg en de Paleisweg. De brede hoofdstraten werden omzoomd door zuilen. Er waren paleizen, een gymnasium, de Grote Bibliotheek, begraafplaatsen en een tempel voor de god Serapis. Op het eiland Pharos werd een Vuurtoren gebouwd, één van de zeven klassieke wereldwonderen. Tussen de Middellandse Zee en het Mareotismeer werd een kanaal gegraven. Alexandrië groeide uit tot een handelscentrum waar veel nationaliteiten samenkwamen. Al in de eerste eeuw v.Chr. woonden er zeker een half miljoen mensen. Door de Grote Bibliotheek en het Mouseion (waar ons concept ‘museum’ vandaan komt) werd het ook een centrum voor de wetenschap.
Een reconstructie van de vuurtoren van Alexandrië (© Ubisoft)
Rhakotis vormt het oudste gedeelte van de stad. Hier staat de tempel van de god Serapis, het Serapeum, gesticht door Ptolemaeus III. Er waren ondergrondse dierbegraafplaatsen en er staat een granieten zegezuil (Zuil van Pompeius) van 27 meter die werd opgericht voor keizer Diocletianus. Serapis was een combinatie van de Egyptische god Orisis-Apis en een aantal Griekse goden. Als de god van o.a. vruchtbaarheid draagt hij een volle baard en een korenmaat op zijn hoofd.
Op de begraafplaats Kom El Shoqafa liggen graven uit de eerste tot de vierde eeuw n.Chr. Dit graf van een rijke familie groeide uit tot een ondergronds netwerk van graven waar meer dan driehonderd mensen begraven liggen. Via een trap zijn de catacombes bereikbaar die over drie niveaus verspreid liggen. Bijzonder aan de graven is de mengstijl van Egyptische en Grieks-Romeinse elementen: ligbedden met Medusahoofden, Oudegyptische wanddecoratie en afbeeldingen van Anubis als Romeins soldaat.
Bij bouwwerkzaamheden in de wijk Kom el-Deka werden in 1964 resten gevonden van de Romeinse stad. Met woonhuizen, mozaïekvloeren, thermen en een amfitheater uit de tweede eeuw n.Chr. In het amfitheater was plaats voor 800 toeschouwers op marmeren banken.
De Vuurtoren van Alexandrië was in de oudheid al onderwerp van discussie. Volgens beschrijvingen en afbeeldingen was de toren 120 meter hoog en opgebouwd uit vierkanten basis, een achthoekig middenstuk en een ronde top. Bovenop stond een beeld van Zeus of Poseidon. De vuurtoren werd genoemd naar het eiland Pharos waar hij op stond. Mogelijk werkte hij als baken met behulp van een olievlam en bronzen spiegels. Door aardbevingen is de vuurtoren uiteindelijk in zee gestort. Op de plek waar de toren heeft gestaan bouwde sultan Qaitbey in 1477 een fort dat nu als Maritiem Museum dienstdoet.
Het Alexandrië Museum is gesitueerd in een neoklassiek gebouw 1800 artefacten die het verhaal vertellen van Alexandrië door de eeuwen heen, van de faraonische tot de moderne tijd. De objecten komen uit diverse andere musea in Egypte. Het is een samengeraapte, maar mooie collectie. Er zijn bijvoorbeeld Ouderijks grafbeelden, stèles, een beeld van koning Achnaton en grafgiften uit de Vallei der Koningen. Maar ook Griekse terracotta figurines, beelden van Romeinse keizers en artefacten die zijn opgedoken uit de Middellandse Zee. En ten slotte Koptische grafstenen en sieraden van de voormalige koninklijke familie.
