Archeologie
-
Mummie uit Derde Tussenperiode gevonden
Van het Ministerie van Oudheden in Egypte
Bij de tempel van Thoetmosis III op de westoever van de Nijl bij Luxor is een mummie gevonden uit de Derde Tussenperiode (21e dynastie, c. 1000 v.Chr.). De cartonnage (soort papier-maché) waarin de mummie verpakt zit is in zeer goede staat. De man heette Amenrenef, en was dienaar in het koninklijke huishouden. Zijn cartonnage is helder gekleurd met afbeeldingen van Isis en Nephtys en de vier zonen van Horus.
De mummie werd gevonden door Spaanse archeologen die de tempel van Thoetmosis III (c. 1450 v.Chr.) opgraven. De mummie komt echter niet uit die tijd. Toen de tempel niet meer als zodanig in gebruik was, werd het gebied als necropool (begraafplaats) gebruikt. Maar de plek bevat ook oudere graven. Zo vond men in 2014 een graf van een vrouw uit het Middenrijk met sieraden van goud en edelsteen.
Website van het Thutmosis III Temple Project
Foto’s: Luxor Times en Ahram Online
-
Graf ontdekt in Aswan
Van het Ministerie van Oudheden in Egypte
In Aswan, in de begraafplaats op de Westoever van de Nijl die Qubbet el-Hawa wordt genoemd, is het graf van een belangrijke vrouw uit het Middenrijk gevonden (rond 1800 v.Chr.). Spaanse archeologen vonden twee rechthoekige houten kisten, in elkaar geplaatst, met daarin de mummie van een vrouw. Op de kisten is te lezen dat het om ‘Sattjeni’ gaat, de moeder van Heqaib III en Amenyseneb, twee belangrijke bestuurders van Elefantine tijdens de regering van Amenemhat III.
Het lichaam was in linnen gewikkeld en in twee kisten gelegd van cederhout uit Libanon. Op het gezicht van Sattjeni lagen resten van een cartonnage masker, een soort beschilderd papier-maché. De binnenkist is goed bewaard gebleven. Wetenschappers kunnen misschien met dendrochronologie precies bepalen hoe oud de kist is, door de jaarringen van het hout te vergelijken met hele oude bomen en andere houten voorwerpen uit het oude Egypte. Het klimaat zorgt namelijk dat elke jaarring er net even anders uitziet.
Dame Sattjeni was een belangrijk persoon in de 12e dynastie. Ze was de dochter van Sarenput II, die als lokale koning over Elefantine heerste. Toen alle mannelijke leden van haar familie overleden waren, had Sattjeni feitelijk de macht in handen. Elefantine was een belangrijke plaats op de grens van Egypte met Nubië. Er bevond zich een tempel voor Chnoem, de god met het ramshoofd die het water van de Nijl kon laten vloeien.
Eén van de kisten van Sattjeni, met de offerformule erop
(foto: Ministerie van Oudheden)
Het cartonnage masker van Sattjeni (foto: Ministerie van Oudheden)
De naam van Sattjeni in hiërogliefen, zoals hij op de kist staat
(foto: Ministerie van Oudheden) -
Vier tombes geopend in Luxor
Van het Ministerie van Oudheden in Egypte
Op vrijdag 13 mei zijn vier nieuwe tombes geopend in Luxor. Het gaat om TT (Thebaanse tombe) 110 van Djehuty, koninklijk butler onder Hatsjepsoet en Toetmosis III. Drie tombes werden geopend in Deir el-Medina, het arbeidersdorp waar de kunstenaars woonden die de rotsgraven in de Vallei der Koningen hebben gemaakt. Dat zijn Amennacht (TT 218), Nebenmaat (TT 219) en Khaemteri (TT 220). Alledrie hadden ze de titel ‘Dienaar in de Plaats der Waarheid’ tijdens de regering van Ramses II. Amennacht was de vader van Nebenmaat en Khaemteri. Deze drie tombes kunnen bezocht worden op het kaartje van Pashedu. Voor TT 110 in Sheikh Abd el-Qurna moeten op dit moment nog kaartjes worden gedrukt.
Al deze tombes komen uit het Nieuwe Rijk, toen de hoofdstad van Egypte in Thebe (het huidige Luxor) lag en de koningen veel contact kregen met het buitenland door handel en expedities. De farao werd in die tijd begraven in de Vallei der Koningen, op de westoever van Luxor, waar ook Toetanchamon ligt. Hatsjepsoet was een vrouwelijke farao die zich voordeed als man, omdat alleen mannen op de troon van Egypte konden zitten. Ze was een zeer succesvol heerser en bouwde veel monumenten.
De inwoners van het dorpje Deir el-Medina waren vaardige ambachtslieden en kunstenaars. In hun vrije tijd werkten ze aan hun eigen graven, die klein waren maar heel mooi versierd met heldere kleuren. Ook konden deze speciale arbeiders, die hun salaris van brood, bier, kleding en sandalen direct kregen van de koning, vaak lezen en schrijven. Daarom kennen we veel documenten uit dit dorp, in de vorm van beschreven potscherven en papyri, met allerlei teksten erop van boodschappenlijstjes tot rechtzaken.
Zie ook dit filmpje over de opening.
TT 218 (foto: Ministerie van Oudheden)
TT 219 (foto: Ministerie van Oudheden)
TT 220 (foto: Ministerie van Oudheden)