Musea
-
Egyptologisch nieuws
Afgelopen zondag ben ik teruggekomen uit Egypte na een epische rondreis georganiseerd door Huis van Horus. Van Caïro tot Luxor hebben we een keur aan sites bezocht in Midden-Egypte, van de resten van Amarna tot de catacombes van Tuna el-Gebel en de rotsgraven in Beni Hassan. Met exclusieve bezoeken aan het graf van Wahty in Saqqara en het Osireion in Abydos!
Beeld van Ramses II
In Hermopolis hoorden we dat er zojuist een bijzonder beeld van Ramses II was ontdekt. En prompt verscheen dit bericht op het nieuws. Het gaat om een 3,8 meter hoog kalkstenen fragment wat de koning toont met zijn ceremoniële baard, dubbele kroon en uraeus. Ooit moet het complete beeld 7 meter zijn geweest. In Hermopolis zijn de resten te vinden van Nieuwerijks tempels, maar ook uitbreidingen uit de Grieks-Romeinse tijd en een Koptische basiliek waarvan de zuilen weer een voor een worden opgericht.
Foto: Ministerie van Oudheden, Egypte Thebaanse edelman
In Luxor behoorden we tot de eerste 50 bezoekers van het nieuw geopende graf van Neferhotep (TT49). Deze man was schrijver van Amon tijdens de regering van Ay (eind 18e dynastie van het Nieuwe Rijk). Het bevat interessante scènes van de tempel van Karnak en een rotsbeeld van Neferhotep en zijn vrouw Merytre. Het graf is hergebruikt als veestal en woonhuis, maar de roetlaag op wanden en plafond is met behulp van lasers zorgvuldig verwijderd, zodat de beschilderde decoratie weer straalt.
In het graf van Neferhotep, foto: Nicky van de Beek Controverse rond Nubische farao
Helaas gebeurt het steeds vaker dat gestolen erfgoed op de markt komt. Dit keer is zelfs het Rijksmuseum van Oudheden erin getuind. Een shabti (grafbeeldje) van farao Taharqa dat in 2014 is aangekocht door het museum blijkt gestolen uit Soedan. De Spaanse handelaar (die ook actief is op Catawiki) wordt beschuldigd van fraude. Waarschijnlijk is het grafbeeldje tussen 2000 en 2003 gestolen uit het Jebel Barkal Museum, en met valse papieren toegeschreven aan de familie Babeker. Het zou al sinds 1930 in Europa zijn, maar dit blijkt niet te kloppen. Deze zaak belicht maar weer dat er veel geld omgaat in de oudhedenhandel (100.000 euro voor het grafbeeldje van 35 cm), wat illegale praktijken in de hand werkt, en dat herkomstonderzoek prioriteit is.
Foto: Rijksmuseum van Oudheden, Leiden Boekverkoop in april
In april zal ik zo’n anderhalve week in Nederland zijn, o.a. om een korte lezing te geven tijdens de Week van de Klassieken in het RMO (op zondagavond 14 april). Dat geeft me bovendien gelegenheid om een aantal Egyptologische boeken te verkopen. Van pareltjes tot koopjes, kijk of er iets voor u tussen zit en laat het me weten, dan reserveer ik de boeken voor u: naar de boekverkoop.
(Blij met deze content? Trakteer op een kopje koffie!)
-
Museumnieuws
Wanneer gaat het GEM open?
Dat is een hele goede vraag. Het Grand Egyptian Museum is al jaren notoir omdat de opening steeds wordt uitgesteld. Het laatste nieuws is dat de Grand Staircase (een soort getrapte beeldentuin) sinds 1 december open is voor publiek. De Grand Opening zal naar verluid plaatsvinden in mei 2024. Al twee jaar proberen we met Huis van Horus een reis te plannen waarbij we dit grandiose nieuwe museum meepakken, maar met de Midden-Egypte reis in februari gaat dit dus helaas nog niet lukken.
De bouw van het museum (ca. 1 biljoen dollar) begon in 2005, maar raakte vertraagd door de Arabische Lente en Covid. Als het af is moet de attractie 5 miljoen toeristen per jaar gaan trekken. Eerder werd al gespeculeerd over treintjes en stoeltjesliften, dus ga vooral naar Giza nu het nog geen (complete) speeltuin is. Maar ga ook vooral daarna, want dan kunt u alle 5000 artefacten van Toetanchamon bekijken, mocht u daar uithoudingsvermogen voor hebben.
Hopelijk zijn de Grand Bookshop en Grand Toilets tegen die tijd ook geopend.
Moderne kunst bij de piramides
De piramides gaan met hun tijd mee. Tot 18 november is er moderne kunst te bewonderen op het Giza-plateau (te zien vanaf het uitkijkpunt). In de terugkerende tentoonstelling ‘Forever is Now’ gaan veertien kunstenaars in gesprek met de immense culturele erfenis van deze site, wat leidt tot verrassende werken. Waren de piramides voorheen alleen toneel voor toeristen, de sound-and-light show en een enkele keer een opera, tegenwoordig is er ook ruimte voor kunst en Dior modeshows.
Oog in oog met mummieportretten
Tot 25 februari 2024 is in het Allard Pierson Museum de tentoonstelling Oog in oog. De mensen achter mummieportretten te zien. Ik heb de tentoonstelling nog niet mogen bezoeken, maar ben erg benieuwd. Elk museum lijkt er wel een paar te bezitten: de zogenaamde ‘Fayumportretten’ die de mooi geklede dames en heren tonen uit Romeins Egypte. Zo genoemd omdat ze voornamelijk, maar niet exclusief, in het gebied van het Fayumbekken zijn gevonden. Aan de hand van de haardrachten en sieraden van de afgebeelde vrouwen is zelfs de mode in Keizerlijk Rome te volgen. De portretten werden op panelen geschilderd en ingezwachteld met de mummies op de plek van het gezicht. Het is niet helemaal bekend of de portretten al bij leven werden geschilderd en bijvoorbeeld aan de muur hingen. Veel van de personen zijn jeugdig afgebeeld, maar er zitten ook karakteristieke oudere gezichten tussen. Er zijn zo’n 900 van deze mummieportretten bekend, waarvan er 38 in Amsterdam zijn bijeengebracht. Het lijkt erop dat de tentoonstelling wil benadrukken dat gemummificeerde personen echte mensen zijn en geen objecten, in lijn met recente ontwikkelingen in de museumwereld.
Ander museumnieuws
Het Grieks-Romeinse Museum in Alexandrië is geheel vernieuwd. Conservator Ilona Regulski nam een kijkje en berichtte erover op Instagram. Dit museum is niet te verwarren met het Alexandria National Museum, dat ook veel stukken bevat uit de Grieks-Romeinse periode. Het sinds 2005 gerenoveerde museum bevat o.a. een indrukwekkende Apisstier van zwarte graniet, sarcofagen, terracotta’s en een aandoenlijke stèle met een Ba-vogel in Romeinse stijl.
Ook het Imhotep Museum in Saqqara is heropend. Ondanks de bescheiden afmetingen van dit museum (te bezoeken op het Saqqara kaartje) bevat het enkele topstukken, zoals beelden van de hoge ambtenaren Ptahhotep en Rashepses, het hongersnoodreliëf uit de dalweg van Unas en de beroemde tegeltjes uit de zuidelijke tombe van Djoser (u weet wel, die voor ca. 400 euro per stuk worden verhandeld op Catawiki).
Al met al genoeg reden om erop uit te gaan deze koude winter!
(Psst… U kunt nog mee op reis in februari) -
Museumnieuws
Cairo
Het Grand Egyptian Museum (GEM) in Giza, wanneer zal het eindelijk zijn monumentale deuren openen? Wat begon als miljoenenproject door de vorige president (inmiddels is het budget opgelopen tot meer dan een miljard dollar), worden we al jaren nieuwsgierig gemaakt. Volgens de laatste berichten is het museum nu voor 100% af, maar dat betreft alleen de binnenruimtes. Wel zijn de ticketprijzen (opnieuw) bekend gemaakt en belooft het een ‘legendarische’ openingsceremonie te worden:
- Egyptenaren: LE60
- Egyptische studenten: LE30
- Buitenlandse toeristen: LE200
- Buitenlandse studenten: LE100
Inmiddels heeft het museum een ‘soft opening’ gehad, zodat het publiek nu voor 35 USD de centrale hal kan betreden. Hier zijn o.a. een kolossaal beeld van Ramses II, beelden van Sesostris III en de zogenaamde ‘hangende obelisk’ te bewonderen.
De centrale hal van het Grand Egyptian Museum
Hildesheim
Het Roemer-Pelizaeus-Museum in Hildesheim heeft een nieuwe directeur. En wel onze eigen Lara Weiss, nu nog conservator bij het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden. Het Duitse museum, dat zo’n 8000 Egyptische objecten huisvest, werd vorig jaar met faillisement bedreigd. De stad besloot het museum te redden en ging op zoek naar een directeur met nieuwe ideeën voor de toekomst. Via deze weg willen we Lara Weiss van harte feliciteren met haar aanstelling!
Manchester
Een ander museum dat een gouden toekomst tegemoet gaat is het Manchester Museum, dat pas is heropend met een tentoonstelling over Gouden Mummies. De 100 objecten en acht mummies uit de Grieks-Romeinse periode hebben eerder door de Verenigde Staten en China getoerd, en zijn nu in Engeland te bewonderen. Het museum zelf werd voor £15 miljoen gerenoveerd. De tentoonstelling is tot het einde van het jaar gratis te bezoeken, wel wordt aangeraden om een tijdslot te boeken.
Gouden mummies in Manchester
Kopenhagen
De koninklijke familie van Achnaton strijkt dit jaar neer in Denemarken met een tentoonstelling over Amarna: Stad van de zonnegod. Deze brengt ons terug naar het jaar 1365 v.Chr., toen Achnaton de Aton-cultus introduceerde en een nieuwe stad liet bouwen in Midden-Egypte, samen met zijn beroemde koningin Nefertiti. Het is een periode die altijd tot de verbeelding spreekt. De tentoonstelling is tot 18 juni te zien in het Glyptotek.
Amarna in Kopenhagen
Luxor
In Luxor heeft het huis van Howard Carter, dat hij liet bouwen tijdens zijn archeologische carrière in het Dal der Koningen, een nieuwe inrichting gekregen. Het moet een indruk geven van het leven in de jaren 1920 en vertelt het verhaal van de ontdekker van het graf van Toetanchamon. De andere helft van dit verhaal is in Engeland te bezoeken, waar Lord Carnarvon woonde op het landgoed Highclere Castle. Het Carter House is ook vanuit de luie stoel te bezoeken via een virtuele tour.
De motorfiets van Howard Carter staat er nog 😉