-
Nieuwe ontdekkingen
Gezonken schip
Onderwaterarcheologen hebben een militair schip ontdekt in de verzonken stad van Thonis-Heracleion. Ooit was dit Egypte’s grootste zeehaven, nog voor de stichting van de stad Alexandrië door Alexander de Grote in 331 v.Chr. De stad ging ten onder door aardbevingen en vloedgolven. In 2001 werden de resten teruggevonden in Abu Qir bij Alexandrië. De stad wordt opgegraven door een Egyptisch-Frans team.
Het schip zelf zonk waarschijnlijk toen de nabijgelegen tempel van Amon instortte in de tweede eeuw v.Chr. Het is 25 meter lang, met roeiriemen en een groot zeil, gebouwd volgens klassiek recept maar met Egyptische kenmerken. Grieken vestigden zich in Thonis-Heracleion om handel te drijven, en bouwden hun eigen heiligdommen bij de tempel van Amon. De overblijfselen van deze verschillende godshuizen werden door elkaar gevonden.
Bron: Reuters
Havenstad
Een andere havenstad wordt opgegraven door een Pools team van archeologen. In Marea aan het Mariout-meer ten zuiden van Alexandrië is een heel nieuw stadsdeel blootgelegd. De stad werd gesticht tijdens de 25e dynastie (ca. 700 v.Chr.) en was een populaire bestemming voor Christelijke pelgrims. Al in 1866 werd de stad herontdekt.
Tegenwoordig gebruikt men non-invasieve (remote sensing) technieken om de bodem te onderzoeken. Hierdoor is een nieuw stadsdeel ontdekt van 13 hectare met rijtjeshuizen en veranda’s. Pelgrims deden de stad aan op weg naar Abu Mena, waar de koptische heilige Menas van Alexandrië lag begraven. Hier werden onder andere flesjes met heilig water verkocht die over het hele Mediterrane gebied zijn teruggevonden.
Bronnen: Archeologie Online | Antiquity
Dierenmummies
In het UMC in Amsterdam zijn dertien dierenmummies gescand. Deze zijn afkomstig uit de collectie van het Allard Pierson Museum. De krokodil, vissen, vogels, katten, muis en mestkever werden in processie naar de afdeling radiologie gebracht, waar ze werden onderworpen aan hoge resolutie CT-scans.
De meeste van deze dieren bevonden zich in de verzameling van Haagse bankier Constant Lunsingh-Scheurleer, die aan de basis stond van de Amsterdamse collectie. De krokodil bevond zich lange tijd in Engeland. De dieren werden in de eeuwen voor Christus vereerd maar ook gefokt om te worden verwerkt tot mummie, een lucratieve pelgrimshandel.
Door het bestuderen van krokodillenmummie-DNA was Egyptologe Salima Ikram er al achter gekomen dat er meerdere soorten in de Nijl hebben gezwommen (de Crocodylus suchus en Crocodylus niloticus). Behalve dat het heel leuk is om dierenmummies door te lichten, draagt het ook bij aan onderzoek naar uitgestorven en bedreigde soorten.
Bron: Parool
Roofkunst
Op de TEFAF-beurs in Maastricht is een Egyptisch beeldje onderschept dat illegaal het land moet hebben verlaten. Het gaat om een beeldje van de Ouderijks priester Nikauptah. De priester draagt een korte kilt, zijn naam staat op de zijkant.
Het Ministerie van Oudheden heeft het beeldje in samenwerking met de Egyptische ambassade in Den Haag gerepatrieerd. Het zou illegaal zijn opgegraven en was niet bekend bij enig museum of archeologische site in Egypte. Het is waarschijnlijk uit Saqqara afkomstig, aldus directeur Abdel-Gawad van de Recovered Antiquities Administration.
Bron: Ahram
-
Review: De geheime oorsprong
Op 24 juni presenteerde Tom Vanderlaken (pseudoniem van Tom Buijtendorp) zijn fictiedebuut De geheime oorsprong in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden. Na diverse non-fictie boeken over het Romeinse Rijk volgt nu een thriller in de stijl van Dan Brown. Hoofdpersonen zijn weggelegd voor de Franse verzamelaar Nicolas Dampierre en de Italiaanse journaliste Gina Chimanti. Ook ontbreekt natuurlijk niet een geheime orde met als doel een Bijbels geheim voor altijd in de kiem te smoren.Tom Buijtendorp wees me op zijn nieuwe boek omdat het Rijksmuseum van Oudheden en de grafkapel van Hetepherachty erin een rol spelen. De hoofdpersonen vliegen van hot naar her (niet zo duurzaam natuurlijk) terwijl ze aanwijzingen volgen van de overleden vader van Gina, die onder verdachte omstandigheden aan zijn einde is gekomen. Zo doen de protagonisten niet alleen het RMO in Leiden aan maar ook het Louvre in Parijs, en hoppen in de tweede helft van het boek moeiteloos via Syrië, Libanon en Dubai naar Egypte en uiteindelijk Ethiopië.
De hoofdstukken zijn kort en af en toe zit je op het puntje van je stoel bij een achtervolging, motorvliegles voor beginners of andere waaghalzerij op de top van het hoogste gebouw van de wereld. Tussendoor veel mansplaining van Nicolas aan Gina, die uiteraard knap is. Een groot deel van het boek bestaat uit dialoog, met veel informatie van Genesis en Gilgamesj tot de training van een CIA-agent. De gebeurtenissen worden daardoor een enkele keer wat afgeraffeld, zoals een potentieel spannende vergiftiging in een tombe.
Het moet gezegd worden dat er wel wat Egyptologische foutjes in het boek zitten. Het arbeidersdorp Deir el-Medina wordt in hoofdstuk 74 ‘El-Medina’ genoemd, zo zal niemand het in werkelijkheid aanduiden. Iineferty is Lineferty geworden. En de scène die beschreven wordt in het graf van Hetepherachty toont wel degelijk geiten en geen antilopes. Ook zou ik moslims geen islamieten noemen en is het doorspekken van de spreektaal van een Duitstalig karakter met quasi-Duitse woorden tenenkrommend.
-
Hondsdagen
Beeldje van Isis en Horus uit de Ptolemeïsche Tijd (Metropolitan Museum) De Oude Egyptenaren wisten het al: deze periode in de zomer was een tijd van chaos. Het oude jaar liep af en het was wachten op de Nijloverstroming – het Akhet-seizoen – en de komst van de ster Sirius. Deze ster, Sepdet in het Oudegyptisch en geassocieerd met de godin Isis, werd in het Grieks Sothis genoemd en was onderdeel van het sterrenbeeld Grote Hond. De ‘hondsdagen’ staan in Nederland traditioneel voor de periode van 20 juli tot 20 augustus waarin het het warmst is, met insecten, hittegolven, stormen en een algemeen gevoel van lethargie.
In de Egyptische kalender werd deze tijd gemarkeerd door vijf schrikkeldagen die over het algemeen ongeluk betekenden. Het Nijlwater stond op zijn laagst, wat insectenplagen meebracht, en men wachtte met smart op de komende overstroming. Als die te laag was heerste er honger, te hoog en hele dorpen konden worden weggespoeld.
De vijf epagomenale dagen of ‘vijf dagen op het jaar’ (Herioe Renpet) waren gewijd aan de goden Osiris, Horus, Seth, Isis en Nephtys. De eerste dag van het nieuwe jaar, Wep Renpet (letterlijk: de opening van het jaar) was reden tot feest. Op deze dag (en vele anderen) werden offers gebracht aan de doden, iets was expliciet op Ouderijks graftombes vermeld staat:
Een gesproken offer is voor hem bij de opening van het jaar, het Thotfeest, het Tep Renpet feest, het Wag-feest, het Sokarfeest, het Grote Feest, het Brandfeest en het uitgaan van Min.
Latei van de grafkapel van Hetepherachty (foto door Hans van den Berg)Mijn moeder zei altijd dat eten sneller bedierf tijdens de hondsdagen, en vroeger probeerde men aan het weer te voorspellen hoe het jaar eruit ging zien:
Komen de Hondsdagen met veel regen, dan gaan we slechte tijden tegen, maar komen de Hondsdagen helder en klaar, verwacht dan maar een gunstig jaar.
Alvast een gelukkig nieuwjaar gewenst!
