• Archeologie,  Musea,  Nieuws

    Egyptologisch nieuws

    Het is alweer een tijdje terug dat u op deze website nieuws heeft kunnen lezen uit Egypte. In oktober ben ik twee weken naar Egypte geweest, waarover later meer! Hier alvast het laatste Egyptologische nieuws:

    Saqqara

    In april 2019 vond een Tsjechische archeologische missie in Zuid-Saqqara het graf van de hoge ambtenaar Khuwy, die leefde aan het einde van de 5e dynastie van het Oude Rijk (rond 2400 v.Chr.). Opvallend aan het graf was de rijke beschildering, die uitzonderlijk goed bewaard is gebleven.

    In het graf werd een gemummificeerd lichaam aangetroffen dat technieken en materialen laat zien van duizend jaar na de tijd van Khuwy. Mummificatie tijdens het Oude Rijk was relatief simpel, en als het lichaam van Khuwy blijkt te zijn zou dit onze kennis van de ontwikkeling van mummificatie op zijn kop zetten, aldus expert Salima Ikram. Echter is het ook mogelijk dat het graf is hergebruikt in een latere tijd. Dit moet koolstofdatering uitwijzen.

    Het kleurrijke graf van Khuwy (foto: Mohamed El-Shahed/AFP)

    Ook is in Saqqara het Nieuwerijks graf van Ptahemwia herontdekt. Niet de Ptahemwia die we kennen van de Nederlandse opgraving, maar een buurman in het gebied dat door Egyptische archeologen wordt onderzocht. Het graf dateert uit de tijd van Ramses II en de eigenaar was onder andere verantwoordelijk voor de schatkist en de veestapel van de koning.

    Het graf werd reeds in 1859 gefotografeerd door de Franse Egyptoloog Théodule Devéria, de assistent van Auguste Mariette. Dit is te lezen in een artikel door Nico Staring.

    Het graf van Ptahemwia in 2021 (foto’s: See News)

    Het graf van Ptahemwia in 1859 (foto: Théodule Devéria)

    Heliopolis

    In het huidige El-Matariya, een wijk in Cairo, heeft een Egyptisch-Duitse missie tempelblokken gevonden uit de tijd van Nectanebo I (ca. 370 v.Chr.). Ook werden architectonische elementen aangetroffen uit de tijd van Ramses II, Merenptah en koning Apries, wat aangeeft dat de tempel al sinds de 19e dynastie in gebruikt was. De tempel werd keer op keer uitgebreid en verfraaid. Ook uit de Ptolemeïsche Periode zijn er werkplaatsen bekend waarin beelden werden gemaakt en faience shabti’s vervaardigd.

    Vondsten uit Heliopolis (foto: Ministry of Tourism and Antiquities)

    Luxor

    In Luxor wordt alles in gereedheid gebracht om de sfinxenlaan te openen tussen de tempels van Karnak en Luxor. De stad wordt opgeknapt, er zijn honderden lampen geïnstalleerd, paden aangelegd en iedere avond wordt de licht- en geluidsinstallatie uitvoerig getest. De grote opening zou 4 november plaatsvinden met een bezoek aan Luxor door de president, maar deze is tot nader order uitgesteld. Het spektakel moet gepaard gaan met een processie van boten, het Opetfeest waardig, en optredens van zang en dans. De 2,7 km lange weg tussen de twee tempels werd ooit omzoomd door 1350 sfinxen, waarvan er enkele honderden bewaard zijn gebleven.

    Een modern Opetfeest? (foto: Chicago House)

    In Luxor zijn diverse archeologische opgravingen weer aan het werk, zoals het Middle Kingdom Theban Project. Hun voortgang kun je volgen in het digging diary.

    Aswan

    In het zuiden van Egypte wil men het Aswan Museum restaureren en uitbreiden. Het museumpje bevindt zich op het eiland Elefantine in de Nijl. Het werd gesticht in 1898 als laatste rustplaats voor Sir William Willcocks, de ingenieur die de Aswandam ontwierp. Daarna werd het omgebouwd tot museum en als zodanig geopend in 1917. Inmiddels is het museum al tien jaar dicht. Het zal worden uitgebreid om plaats te bieden aan meer artefacten, onder andere die ontdekt zijn door de Duitse archeologische missie die sinds 1969 op het eiland werkt.

    Archeologische resten op het eiland Elefantine (foto: Nicky van de Beek)

    Ander nieuws

    Een shabti die zich in het bezit van de vijfde graaf van Carnarvon bevond is nu te zien in het Chau Chak Wing Museum in Australië. Het grafbeeldje werd in 1908 opgegraven in Thebe en behoort aan Senseneb, de moeder van Tetiky die leefde in de 18e dynastie.

    Carnarvon groef het daar op en het kwam terecht op zijn landgoed Highclere Castle in Engeland. Samen met enkele vondsten uit het graf van Toetanchamon (ontdekt in 1922) was het daar lange tijd verborgen in een kastje dat per opbod bij Sotheby’s verkocht werd. De vinder Maximilian Preston gaf de vondsten terug aan de inmiddels zesde graaf van Carnarvon, maar mocht de shabti houden als dank. Na zijn dood in Zuid-Afrika emigreerde zijn dochter naar Australië, waar haar dochter het weer doneerde aan het museum in Sydney. Een lange reis voor een klein beeldje!

  • Musea,  Nieuws,  Reizen

    Nieuws uit Egypte

    Cairo

    We wachten al jaren met smart op de opening van het Grand Egyptian Museum, maar door geldgebrek, revoluties en pandemieën is dit moment steeds uitgesteld. Nu heeft Zahi Hawass verklaard dat de opening zal plaatsvinden op 4 november 2022. Datzelfde jaar zal het 100 jaar geleden zijn dat het graf van Toetanchamon is ontdekt door Howard Carter en 200 jaar sinds de ontcijfering van de steen van Rosetta door Champollion.

    Het GEM in aanbouw (foto)

    Tijd voor een feestje dus. De opening van het GEM zal dan ook gepaard gaan met een tien dagen durend festival en het debuut van de opera ‘Toetanchamon’, waaraan de archeoloog Hawass zelf meegeschreven heeft. Waar een Egypte-liefhebber drie dagen nodig had om het oude museum aan het Tahrirplein grondig te bekijken, zegt Egyptologieprofessor Ahmed Badran dat je voor de 500.000 m2 van het GEM wel zeven dagen kunt uittrekken. Voor de meer toeristisch ingestelde bezoeker is er ook een korte route beschikbaar, wat het museum goed te combineren maakt met de naastgelegen piramides van Giza. Het museum zal alleen al 2000 nog niet eerder geziene objecten tonen uit de grafinhoud van Toetanchamon.

    Steeds meer objecten worden getransporteerd naar het nieuwe museum, zoals de zonneboot van Cheops, zes beelden van koning Sesostris I en een offertafel van Mentoehotep II. Maar wat blijft er te zien in het oude museum? Daar zullen de grafschatten van Tanis de oude Toetanchamon-vleugel gaan opvullen. Deze verzameling van sieraden, kronen, gouden maskers en zilveren kisten doet bijna niet onder voor die van de jonge koning, maar de ontdekking ervan door Pierre Montet werd overschaduwd door de Tweede Wereldoorlog.

    De zilveren kist van Shoshenq II (foto)

    De rest van het museum zal in samenwerking met enkele buitenlandse musea (waaronder het RMO in Leiden) een (gedeeltelijk) nieuwe inrichting krijgen, waarbij meer thematisch dan chronologisch wordt gewerkt. Ook zijn er berichten dat het museum beter toegankelijk wordt gemaakt voor mensen met een (lichamelijke) beperking.

    Het derde grote museum in Cairo, het National Museum for Egyptian Civilization (NMEC), wordt inmiddels drukbezocht, en wel vooral door Egyptische bezoekers. Het is de grote trots van directeur Ahmed Ghoneim en werd in april dit jaar met veel bombast geopend tijdens de mummieparade die live op internet te volgen was. Het museum bevat smaakvol ingerichte vitrines met objecten uit alle stadia van de Egyptische beschaving: van de predynastische tot de Islamitische periode. Ook hier worden thema’s gepresenteerd zoals moederschap, voedsel, medicijnen en muziek. De mummies hebben een speciale zaal gekregen. Er is gebruikt gemaakt van moderne technologie om het museum voor de vele obligatoire schoolkinderen interactiever te maken. Verder bevat het complex een theater voor muziek en andere optredens, en laboratoria voor de restauratie van objecten. Interessant is dat het museum zich door de lockdown meer op Egyptische bezoekers dan op buitenlandse toeristen is gaan richten, waarbij ook de jongere generaties niet worden vergeten.

    In het NMEC (foto)

    Saqqara

    Het belangrijkste nieuws uit Saqqara is dat de zuidtombe van de trappenpiramide van Djoser is geopend voor bezoekers. De restauratie begonnen in 2006 is inmiddels voltooid. De bezoeker kan nu zelf afdalen in de gangen, de granieten sarcofaag van dichtbij bekijken en de restanten zien van de prachtige faience tegeltjes die Djoser’s grafkapel sieren. Alles is veilig gemaakt voor bezoekers en goed verlicht. Ondergetekende kan niet wachten om dit grafcomplex te bezoeken!

    Luxor

    In de omgeving van Luxor begint het archeologische en toeristische seizoen weer aan te vangen ondanks corona. Enkele opgravingen zijn weer aan de gang, zoals het South Asasif en Ankhhor project. Verder zijn er zowel renovatieplannen als controverse: wederom wil men van Luxor één groot openluchtmuseum maken, maar hierdoor werd o.a. een prachtig 120 jaar oud huis gesloopt. De vraag is dus welk erfgoed het gouvernement van Luxor precies wil bewaren: alleen het faraonische, en mag daarvoor andere historische architectuur worden gesloopt?

    Het Andraeos paleis voor de sloop

    In de Karnaktempel is men in ieder geval bezig met kosmetische werkzaamheden, waarbij voor het eerst de prachtige kleuren van enkele zuilen aan het licht komen. Ook is er een monumentale architraaf gevonden van Thoetmosis III tijdens het vrijmaken van de Sfinxenlaan tussen de tempels van Karnak en Luxor. De bedoeling is dat men uiteindelijk over deze weg van de ene naar de andere tempel kan lopen, en dat de inauguratie hiervan ook weer gepaard gaat met een parade. Deze parade moet iets weg gaan hebben van het vroegere Opetfestival, dus we zijn uiteraard erg benieuwd.

    Kleur op de zuilen in Karnak! (foto met dank aan Mohamed A. Fahmy)

    Alexandrië

    In Alexandrië zijn resten gevonden van een woonwijk uit de Grieks-Romeinse periode, bewoond tussen de tweede eeuw voor Chr. en de vierde eeuw na Chr. De wijk had toen al riolering en een systeem van cisternes en waterputten. Er zijn aardewerken potten en lampen gevonden, en kapellen waarin de godinnen Athene en Dimitra werden vereerd. De wijk had een markt en werkplaatsen waar onder andere beeldjes werden geproduceerd van goden, helden en andere ‘celebrities’. Andere vondsten zoals gewichten van een weefgetouw en visnetten wijzen op industriële activiteiten. De opgravingen duren negen maanden en de site zal in kaart gebracht worden met 3D technologie.

    Archeologische resten van de woonwijk in Alexandrië (foto)

    Reizen naar Egypte

    Waarschijnlijk heeft u gemerkt dat Egypte door Engeland van de rode lijst is gehaald. Volgens het Nederlandse reisadvies is Egypte nog grotendeels oranje.

    Inmiddels boeken alweer meer mensen een reis naar Egypte en het lijkt erop dat er toch een toeristisch seizoen zal zijn. Mocht u op reis gaan, controleer dan goed wat de regels zijn en of u de juiste documenten bij zich heeft. Voor Egypte geldt bijvoorbeeld alleen een geprint vaccinatiebewijs (de app volstaat niet), waarbij de laatste prik ten minste 14 dagen van tevoren is toegediend. Indien u slechts één vaccinatie heeft gehad is een PCR-test alsnog vereist, behalve als het om het Janssen-vaccin gaat, waarbij een enkele prik volstaat. In Egypte zijn mondkapjes verplicht op luchthavens, in musea en in taxi’s. Ook bij terugkomst in het thuisland is een coronabewijs nodig. Controleer daarnaast goed waar u voor verzekerd bent in het geval van een oranje reisadvies.

    Mocht u naar Egypte gaan: wees voorzichtig en veel reisplezier!

  • Events

    Online events in het najaar

    Ondanks dat er steeds meer mogelijk is zijn er nog genoeg online lezingen, cursussen en congressen bij te wonen. Ze staan hier voor je verzameld:

    14 september, 18.00 uur

    Camp life at Balat (Dakhla Oasis) – the Sheikh Muftah site
    Dr. Clara Jeuthe (DAI Cairo)

    The excavations of the archaeological mission of the IFAO in Balat (Dakhla Oasis) uncovered a large residential camp area of the so-called Sheikh Muftah Group, the indigenous population of the oasis. Dating from the early 4th Dynasty (ca. 2600 BC), these camps were only briefly but intensively occupied. Revealing for the first time a well preserved intra-site stratigraphy with hitherto unknown dwelling features, the excavation results provide in-depth insights into the camp life of a non-sedentary group in a time, when Egyptian Pharaonic settlement activities were just beginning to be evident in archaeological data. Thus, the data gathered offers not only hints about tool and food production for example; they also contribute to the discussions about non-sedentary groups in the Western Desert and the transcultural exchange between the Sheikh Muftah community in Balat and the Egyptian Pharaonic population.

    Zoom link

    15 – 17 september

    The Egypt Centre
    Zoom conference to mark fifty years since part of the Wellcome Collection arrived to Swansea University

    On the 17th September 1971, ninety-two crates consisting of some 4,500 objects (mainly Egyptian) arrived to Swansea University. This was part of dispersal of the Egyptian material at the Wellcome Collection, which probably amassed somewhere in the region of 20,000 objects. To mark the fiftieth anniversary of this event, the Egypt Centre will be hosting a free three-day Zoom (Webinar) conference. The conference will focus on Wellcome’s Egyptian and Sudanese collections, which were dispersed to numerous institutions following his death in 1936. It will feature talks and virtual handling sessions/tours by curators, collections managers, and researchers associated with the Wellcome material.

    Registreren

    16 september, 19.00 uur

    From Avon to Nile: The adventurous life of Amelia Edwards
    Dr. Margaret Jones

    As a best-selling novelist, and a bold and witty travel writer, Amelia Edwards was a household name. At age 50, inspired by a Nile journey from Cairo to Upper Egypt, she embarked on a new career to promote archaeology and conservation. She co-founded the Egypt Exploration Fund and packed lecture halls on both sides of the Atlantic. She brought to vivid life the bygone world of Ancient Egypt; often using her talks to subtly promote women’s rights.

    Registreren

    23 september, 12.00 uur

    Conservation of Theban Tomb Paintings: A Tale of Two Tombs
    Bianca Madden

    This talk will look at the purpose and context of conservation work in the tombs of the Theban Necropolis, the most common deterioration factors found and treatment approaches. Two tombs will be used as examples, the American Research Centre in Egypt’s project at the Tomb of Menna (TT69), and the 16-year conservation and research project at the Tomb Chapel of Sennefer (TT96A) by the Belgian Archaeological Mission in the Theban Necropolis by the Université de Liège and Université libre de Bruxelles. Bianca will discuss conservation approaches, ethics, the materiality of the tombs, as well as the specific technical challenges of each project.

    Registreren

    Vanaf 23 september

    Textiles and Ancient Egypt
    Dr. Carolyn Graves-Brown

    Interactieve zoom cursus
    10 x donderdag van 16-18 uur

    Ancient Egyptian textiles appear in museums all across the world, from mummy wrappings to diaphanous flowing white robes and even colourful early medieval garments, but how much do we really know about them?

    Registreren

    28 september, 18.30 uur

    New Discoveries in the Middle Kingdom Royal Necropolis at South Abydos
    Dr. Josef Wegner

    Recent excavations at South Abydos have revealed a royal cemetery dating to 1850-1600 BC. Initiated by Senwosret III in the 12th Dynasty, the necropolis of ‘Anubis Mountain’ continued to be used by subsequent kings of the 13th Dynasty and Second Intermediate Period. The lecture will look at work on the 12 known tombs. These include the tombs of Senwosret III, Seneb-Kay and those attributed to the brother-kings Neferhotep I, Sobekhotep IV and Sahathor. Many questions remain and the lecture will delve into the mysteries about this necropolis and the pharaohs buried there.

    Registreren

    30 september, 10.00 uur

    What does it mean to be ‘sad’ in Ancient Egypt?
    Madeline Jenkins

    The nature, function and universality of emotions has recently been contested. Rather than assuming that emotions are universal, the social constructionist position on emotions argues that emotions are, to an extent, constructed by the cultural and temporal contexts in which they are evoked. Against this background, this paper examines the usage of a single ancient Egyptian lexeme belonging to the ‘sadness’ semantic field, namely ı͗nd to first arrive at a precise meaning of the lexeme before exploring how the emotion concept(s) denoted by ı͗nd could have been rendered linguistically. Key concepts from the History of Emotions approach are employed to frame the analysis. To conclude, this paper compares the emotion concept(s) denoted by ı͗nd with the anglophone emotion concept of ‘sadness’.

    Meer informatie

    30 september – 1 oktober

    EES Delta Survey Conference & Workshop

    The Delta Survey Conference and Workshop is a biannual event bringing together researchers working in the Egyptian Delta. It is supported by the EES Delta Survey project and run in collaboration with a host institution and always in partnership with the Ministry of Tourism and Antiquities.

    Meer informatie en aanmelden

    4 oktober, 18.00 uur

    High-status burials in the Napatan Period: cultural interactions between Egypt and Nubia
    Dr. John Taylor (British Museum)

    The burials of the Napatan royal families are notable for their adoption of Egyptian mortuary practices, iconography and texts. The appearance of closely comparable features in Egyptian burials at the same period raises important questions about the transmission of ideas. This lecture examines evidence from both regions and considers the Napatans’ role both as instigators and recipients of change in the mechanics of providing for the dead.

    Registreren

    13 oktober, 14.00 uur

    Mrs Goodison’s Egyptology Collection
    Dr. Jo Backhouse

    Local lady Mrs Anne Goodison was a collector of Egyptology during the 19th century. Records simply record her as an amateur Egyptologist and a student of hieroglyphics. As she was a collector and buyer rather than an excavator, very little is recorded of her. This description however, does not do justice to the fantastic collection that she put together which is now on display at The Atkinson. Jo Backhouse will be discussing what we do know about Mrs Goodison and also taking a look at some of the key pieces from the collection.

    Registreren

    14 oktober, 19.30 uur

    Tombe met uitzicht: Landschap en klimaat in het oude Egypte
    Nicky van de Beek

    Gratis voor studenten en donateurs van Huis van Horus, anders €5

    De grafwanden van Oudegyptische tombes staan vol met landschappen: woestijnen waarin gejaagd wordt met honden, moerasscènes met de grafeigenaar vissend in een woud van papyrus, herders die hun kuddes laten grazen tussen het struikgewas en zorgvuldig vormgegeven tuinen. Vooral de Ouderijks grafscènes laten een wereld zien die niet meer bestaat: water waarin nijlpaarden en krokodillen elkaar bevechten, een woestijn krioelend van gazelles, oryxen en ibexen. Was dit wishful thinking of zag het landschap er echt zo anders uit dan nu? Welke rol speelde de jaarlijkse Nijloverstroming? En wat ging er mis aan het einde van het Oude Rijk?

    Ook tijdens het Nieuwe Rijk horen we over ontypisch Egyptisch weer: graffiti in de Thebaanse heuvels spreken over ‘het neerkomen van water uit de hemel’. De Vallei der Koningen had te maken met flash floods. En in westelijke Thebe werden grote tempels, paleizen en kunstmatige meren aangelegd in een gebied waar nu de woestijn heerst. Hoe gingen de Oude Egyptenaren om met klimaatverandering en wat kunnen we hier vandaag de dag van leren?

    Registreren

    19 oktober, 14.00 uur

    Layer by Layer: the Manufacture of Graeco-Roman Funerary Masks
    Marie Vandenbeusch

    This talk will approach Ptolemaic cartonnage masks from a manufacturing point of view. These funerary artefacts were produced by layering textiles – or reused papyrus sheets – with plaster and glue. Despite the use of the same basic components, the process of manufacture could vary depending on shape, size, time and place. We will try to clarify the production methods and the different phases of manufacture, as well as contextualise a group of masks curated by the British Museum. To provide a better understanding of their production, we will examine these masks layer by layer, using different imagery techniques, such as X-ray, CT and surface scanning. We will consider the use of a mould to shape the face from inside, the layering of textile, the application of gesso to strengthen the mask or to sculpt features, and finally the decorative layer of paints and gilding.

    Registreren

    28 oktober, 14.50 uur

    Extraordinary bodies: What do Egyptian statues do?
    Professor Elizabeth Frood

    Kosten: £5

    In this lecture I discuss the composition of temple statues, and the questions they raise in terms of personhood, performance, and material presence. I take a case study approach, examining in particular a small group of late 18th and early 19th Dynasty statues which seemingly defy convention, presenting their owners as shabtis, including one that shows its high-ranking owner as a miller. Why these forms in temples?

    Registreren

    2 november, 14.00 uur

    Tiny Egypt: Ancient Egypt through a macro lens
    Julia Thorne

    Tiny Egypt is a photographic project that takes a closer look at the more diminutive artefacts from Ancient Egypt and explores their beauty that’s often too small for the naked eye. In this talk, Julia will take you on a tour of her favourite images of artefacts from Manchester Museum, The Garstang Museum of Archaeology, and Bolton Libraries and Museum to show you how she uses macro photography and focus stacking to create stunning images. You’ll also hear about other techniques, such as dramatic lighting and lightboxes, to produce images that have been featured in exhibitions such as the Garstang Museum’s Book of the Dead: Passport through the Underworld and Manchester Museum’s globally touring Golden Mummies of Egypt.

    Registreren

    20 november, 15.00 uur

    From Saqqara to Leiden: The journey of the tomb chapel of Hetepherakhet
    Nicky van de Beek

    £3 tot £6

    The offering chapel of Hetepherakhty was once part of a mastaba tomb in the desert of Saqqara. It dates back to the fifth dynasty, when kings built pyramid complexes and sun temples scattered around the Memphite necropolis. Hetepherakhty held titles of a judicial nature, but as a priest he was also connected to the cult of former kings. His modest sized offering chapel is decorated with high quality relief decoration. It shows him spearfishing in the marshes, inspecting agricultural activities and enjoying a funeral meal. He is surrounded by scenes of fishing, fowling, baking and brewing, as well as preparations for his funeral. The tomb was excavated by Auguste Mariette in the1860s, when a different stance was held with regard to antiquities than nowadays. How did the tomb chapel end up in a museum in Leiden? What happened during its long museum history? And how can it be studied using modern technology?

    Meer informatie