Ouderijks tombe in Dahshur

Door al mijn bezigheden heb ik nog geen aandacht kunnen besteden aan een nieuwe vondst in de necropool van Dahshur (ten zuiden van Saqqara): een Ouderijks mastabagraf met decoratie van beschilderd pleisterwerk. De ontdekking van het graf werd eind maart bekend gemaakt. De vondst werd gedaan door een team van het Duitse Archeologische Instituut (DAI) in Cairo, onder leiding van Stephan Seidlmayer.

De mastaba (een bankvormig graftype, als een afgeplatte piramide) dateert uit de vijfde of vroege zesde dynastie, hoogtepunt van het Oude Rijk. Het is niet verwonderlijk dat het graf zich in Dahshur bevindt, waar ook de Knikpiramide en Rode Piramide van verfent piramidebouwer Snofroe boven de woestijn uittorenen. Het graf vormt onderdeel van de begraafplaats bij de zogenaamde piramidestad van de Rode Piramide. Die werd tijdens de vierde dynastie gebouwd, wat aangeeft dat zulke nederzettingen niet alleen bewoond waren tijdens de bouw van de piramide zelf, maar ook daarna om de cultus van de overleden koning in gang te houden. Deze nederzettingen waren bovendien belangrijke economische centra tijdens het Oude Rijk (ca. 2650-2150 v.Chr.).

De mastaba behoort toe aan meneer Senebnebef, die administratieve posities bekleedde in het paleis van de koning, en zijn vrouw Idut, priesteres van de godin Hathor. De decoratie bestaat in dit geval uit beschilderd pleisterwerk (waar we normaal gesproken beschilderd kalksteenreliëf verwachten), en laat scènes zien uit het dagelijks leven zoals ezeltjes die graan dorsen, schepen op de Nijl en een drukke markt. Vooral naar die marktscène ben ik benieuwd, omdat die niet vaak voorkomt in Ouderijks graven. Een prachtig graf (hoewel sterk beschadigd) dat direct in mijn database gaat!

Offerdragers in het graf van Senebnebef

Dorsende ezels

Boten op de Nijl

De Boeddha van Berenike

Tussen 2018 en 2022 werden in de kustplaats Berenike aan de Rode Zee fragmenten gevonden van een wel heel bijzonder object: een beeld van de Boeddha. Het is het oudste Boeddhabeeld dat ten westen van Afghanistan is gevonden. Het beeld werd in de tweede eeuw na Chr. mogelijk gemaakt in Egypte zelf. Het is 71 cm hoog en toont de Boeddha met een lotusbloem en een halo van zonnestralen. De fragmenten werden opgegraven door de Amerikaans-Poolse missie in de Romeinse badplaats. Het beeld toont aan dat er al (handels)relaties bestonden tussen het oude India en Rome.

Op 2 mei zal Prof. Olaf Kaper van de Universiteit Leiden een lezing geven over het werk in Berenike en de bijzondere vondst van het beeld. Deze lezing wordt georganiseerd door Ex Oriente Lux en is gratis online te volgen: Recent werk in de tempel van Isis te Berenike

Mythologische fresco’s in Pompeï

Buiten Egypte, maar zeker de moeite waard: in de noodlottige havenstad Pompeï zijn nieuwe fresco’s gevonden die de mythische aanloop tot de Trojaanse oorlog tonen. De schilderingen werden gevonden op de muren van een grote eetzaal.

Nog steeds geeft de stad die in 79 na Chr. werd bedolven onder vulkanische as zijn geheimen prijs. Tegen een enigmatische zwarte achtergrond (bedoeld om walm van lampen te verdoezelen) steken de fresco’s helder af: we zien de god Apollo die de priesteres Cassandra probeert te verleiden. Ze wijst hem af waardoor ze gedoemd wordt onheil te voorspellen, maar nooit te worden geloofd.

In een ander tafereel ontmoet Paris de schone Helena – de indirecte aanleiding tot de Trojaanse oorlog.

Een derde deel van de archeologische site van Pompeï is nog onopgegraven. De archeologen gaan voorzichtig te werk omdat er elk moment muren kunnen instorten en het beschilderde pleisterwerk zeer kwetsbaar is. Naast de villa werden een bakkerij en wasserij opgegraven.

Pompeiiaanse villa’s staan ook bekend om hun Egyptiserende landschappen: ze tonen een gedroomd Nijlzicht met eilanden, tempels en exotische dieren zoals Nijlpaarden en krokodillen. Hierover later meer!

Cassandra is niet onder de indruk van Apollo’s lier

Paris’ hoofd slaat op hol van Helena (de hond weet al hoe het afloopt)